Không phải ai đi khám mắt cũng biết mắt của người bình thường là như thế nào. Mặc dù chỉ số thị lực nghe có vẻ khô khan, nhưng lại là thứ giúp bạn hiểu rõ nhất tình trạng mắt của mình một cách rõ ràng, cụ thể, không đoán mò.
Thị lực là gì và khám thị lực đóng vai trò như thế nào?
Thị lực là khả năng đôi mắt nhận thức rõ nét các chi tiết hình ảnh trước mặt mình. Hay nói một cách chính xác hơn, thị lực là khả năng đôi mắt nhận biết riêng biệt, giữa hai điểm ở gần nhau. Hai điểm này sẽ được nhìn dưới một góc, còn được gọi là góc thị giác.
Việc khám thị lực không chỉ đánh giá chức năng của hệ thống quang học mắt như giác mạc, thể thuỷ tinh… mà còn có thể đánh giá chức năng của võng mạc, đường thần kinh thị giác, cũng như cơ chế thần kinh tại mắt.
Khi chúng ta đi khám mắt sàng lọc định kỳ, trên phiếu đo kính hoặc kính thuốc có phần ghi thị lực 1/10, 2/10, 3/10, 4/10, 5/10, 6/10, 7/10, 8/10, 9/10, 10/10. Vậy chỉ số mắt của người bình thường là bao nhiêu?
Chỉ số đo khám mắt bình thường là bao nhiêu?
Bác sĩ chuyên khoa mắt sẽ căn cứ trên 10 dòng chữ của bảng đo thị lực. Nếu bạn nhìn thấy rõ hoàn toàn tất cả những chữ trên 10 dòng chữ cái, thì có nghĩa thị lực bạn chính thị 10/10 hay còn gọi là khúc xạ bình thường. Mắt của người bình thường hoàn toàn khỏe mạnh sẽ chính thị 10/10 như thế này.
Nếu bạn thấy rõ 8 hoặc 9 dòng trên 10 dòng thì thị lực chỉ đạt 8/10 và 9/10. Với kết quả này, bạn có thể tạm thời yên tâm, bởi đây là mức độ cận thị không cao, chỉ ở ngưỡng trung bình thấp.
Ngược lại, bạn không được chủ quan khi kết quả đo thị lực đạt thấp hơn 5/10 trở xuống. Bởi vì kết quả này phản ánh rằng thị lực của bạn đang ở tình trạng rất kém. Trong trường hợp này, bạn cần được bác sĩ chuyên khoa mắt thực hiện đo khám thị lực bằng máy đo mắt để xác định chính xác mình đang mắc tật khúc xạ mắt nào.
Các loại bảng đo thị lực
Hiện nay trên thị trường có khá nhiều bảng đo thị lực khác nhau. Việc lựa chọn bảng đo thị lực nào là tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng và mục đích đo mắt của mỗi người.
Bảng đo thị lực Armaignac
Bảng đo thị lực Armaignac còn được gọi với tên thông dụng là bảng đo thị lực chữ E.
Đúng với tên gọi, bảng thị lực này gồm các chữ E, nhiều kích cỡ khác nhau, được trình bày thành nhiều hàng, với các kích thước giảm dần từ trên xuống. Các chữ E này được trình bày xoay theo các hướng: trên, dưới, phải, trái.
Nhiệm vụ của người được khám mắt là trả lời hoặc chỉ hướng của chữ E là gì theo yêu cầu của người khám mắt. Loại bảng kiểm tra thị lực này phù hợp dùng cho mọi đối tượng.
Bảng thị lực hình
Khác với bảng thị lực chữ E, bảng thị lực hình bao gồm hình ảnh những con vật hoặc đồ vật trình bày theo nhiều kích thước khác nhau, từ trên xuống dưới, theo chiều giảm dần của kích thước con vật hoặc đồ vật. Bảng thị lực này thường được áp dụng cho trẻ em đã nhận biết được các con vật hoặc đồ vật, hoặc dành cho người không biết chữ.
Khi thực hiện thăm khám mắt, chuyên gia nhãn khoa sẽ thực hiện thị lực không kính cho từng mắt, cả thị giác xa và gần. Thị lực xa là yếu tố gợi ý về mức độ cận thị do sự giảm thị lực tỉ lệ với mức độ cận thị. Tuy nhiên điều này chỉ đúng hoàn toàn, khi bạn không có loạn thị kèm theo. Hoặc nếu bệnh nhân đã có/ đang sử dụng kính thì cần đo khám thị lực với kính đang đeo.
Bảng đo thị lực Snellen
Bảng đo thị lực Snellen hay còn gọi là bảng thị lực chữ cái. Những ký hiệu trên bảng là các chữ cái có nhiều kích thước khác nhau, trình bày thành nhiều hàng, theo thứ tự nhỏ dần từ trên xuống dưới. Người được khám mắt cần đọc tên các chữ cái mà người khám yêu cầu.
Khác với bảng thị lực Landolt, bảng đo thị lực Snellen chỉ dùng được đối với người đã biết chữ.
Bảng đo thị lực Landolt
Bảng đo thị lực Landolt hay còn được biết đến với tên gọi là bảng thị lực chữ C hoặc bảng thị lực vòng tròn hở.
Các ký hiệu trên bảng là cánh của những vòng tròn không khép kín với phần khuyết quay về các hướng khác nhau. Chúng có nhiều kích thước khác nhau và trình bày thành nhiều hàng, kích thước nhỏ dần từ trên xuống dưới.
Người được khám mắt cần nhìn và trả lời hoặc dùng tay diễn tả hướng của phần khuyết là hướng nào, trên hay dưới, phải hay trái. Đây là bảng đo thị lực áp dụng được cho mọi đối tượng, đặc biệt ở trẻ em chưa biết chữ và người trưởng thành không biết chữ.
Nhận biết sức khỏe thị lực qua 14 dấu hiệu bất thường ở mắt
Không chỉ có chức năng nhìn và quan sát mọi vật xung quanh, đôi mắt còn phản ánh nhiều thông tin đáng quan tâm đến tình trạng sức khỏe tổng thể. Mọi thay đổi bất thường ở đôi mắt đều không được chủ quan, bởi chúng có thể là dấu hiệu của một hoặc nhiều bệnh lý mà cơ thể đang cố gắng báo hiệu với chủ nhân.
Chảy nước mắt không chủ ý
Đa số các trường hợp nước mắt chảy không chủ ý là dấu hiệu của tình trạng khô mắt, hoặc rối loạn màng phim nước mắt.
Khi đôi mắt mệt mỏi do làm việc quá tải trước màn hình các thiết bị điện tử, hay thường xuyên sinh hoạt trong môi trường điều hòa thiếu ẩm. Tất cả đều là những nguyên nhân khiến quá trình sản xuất nước mắt bị gián đoạn, hoạt động kém hiệu quả hoặc khiến nước mắt bốc hơi quá nhanh. Khi đó, mắt sẽ phản ứng bằng cách tiết nhiều nước mắt để bù đắp độ ẩm cần thiết.
Khi gặp phải tình trạng chảy nước mắt không chủ ý, bạn cần bổ sung nước mắt nhân tạo thường xuyên theo sự chỉ định của bác sĩ, đồng thời hãy thay đổi chế độ sinh hoạt hợp lý.
Đỏ mắt
Đỏ mắt là triệu chứng thường gặp ở những người thường xuyên tiếp xúc với gió hoặc ánh mặt trời, khô mắt nặng, viêm nhiễm mắt hoặc để mắt tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng.
Nếu đỏ mắt liên tục kéo dài, đi kèm nhức mắt, hoặc suy giảm thị lực thì đó có thể là triệu chứng của tăng nhãn áp. Người bệnh cần thăm khám sớm để có hướng điều trị cụ thể.
Đau nhức mắt, mỏi mắt
Đau nhức mắt, mỏi mắt là hiện tượng phổ biến của chứng rối loạn điều tiết rất thường gặp. Thông thường, đôi mắt sẽ được thư giãn nhất khi nhìn xa vô cực. Nếu khoảng cách nhìn càng rút ngắn, thì mắt càng phải điều tiết để nắm bắt hình ảnh được rõ nét.
Rối loạn điều tiết xảy ra khi mắt phải nhìn gần liên tục như làm việc máy tính nhiều giờ liền không nghỉ hoặc thiếu ngủ trầm trọng.
Nếu hiện tượng nhức mắt vẫn xảy ra ngay cả khi chế độ sinh hoạt đã được điều chỉnh và mắt đã có thời gian nghỉ ngơi, thì người bệnh cần kiểm tra nhãn áp và cần được tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa mắt.
Nhìn mờ đột ngột
Nhìn mờ đột ngột là biểu hiện của nhiều loại bệnh ở mắt, điển hình như tật khúc xạ, rối loạn điều tiết, đục thủy tinh thể, viêm nhiễm… Nếu thị lực đột ngột giảm mạnh hoặc xuất hiện kèm tia chớp lóe sáng, thì người bệnh cần đến cơ sở chuyên khoa mắt tại bệnh viện mắt uy tín lớn để được thăm khám càng sớm càng tốt. Bởi vì đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng về võng mạc, cần can thiệp, điều trị kịp thời.
Mất thị lực đột ngột có thể là dấu hiệu không bình thường của lưu lượng máu đến mắt hoặc não. Trong trường hợp thị lực của bạn hồi phục nhanh chóng, đừng vội vui mừng. Vì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo một cơn đột quỵ sắp tới hoặc là khởi đầu của chứng đau nửa đầu.
Ngoài ra, mờ mắt đột ngột cũng có thể là dấu hiệu của bệnh tiểu đường. Nếu đường huyết không được kiểm soát tốt, thì rất có khả năng bạn mắc phải chứng võng mạc đái tháo đường (các mạch máu nhỏ trong mắt rỉ máu, cũng như các dịch lỏng khác).
Đốm đỏ trên lòng trắng
Những đốm nhỏ nằm trên củng mạc (lòng trắng) thường xuất hiện khi các mạch máu nhỏ li ti dưới kết mạc bị vỡ, do có tác động bên ngoài như va chạm hay phẫu thuật.
Trong trường hợp này, đốm đỏ sẽ tự tan sau vài ngày đến 1 tuần. Ngoài ra, đối với người bị tiểu đường, khi lượng đường trong máu quá cao, các mạch máu nhỏ dễ tắc nghẽn và vỡ ra. Người bệnh cần điều trị bệnh tiểu đường ổn định, trước khi căn bệnh gây biến chứng suy giảm thị lực.
Lòng trắng chuyển màu vàng
Phần lòng trắng của mắt chuyển sang màu vàng là triệu chứng dễ thấy ở 2 nhóm người: trẻ sơ sinh có chức năng gan còn yếu và người trưởng thành mắc các bệnh về gan.
Chất màu vàng này tên là bilirubin, được sinh ra từ mật và thường được xử lý tại gan. Khi gan hoạt động không tốt, chất này tích tụ trong máu và có thể rò rỉ vào các mô ở mắt. Ở người mắc bệnh lý về gan, những nơi khác trên cơ thể cũng có thể chuyển màu vàng, nhưng rõ ràng nhận thấy nhất là ở mắt.
Ruồi bay
Ruồi bay là tên thường gọi của hiện tượng các đốm đen di chuyển lướt qua trước mắt. Đây là biểu hiện của tình trạng vẩn đục dịch kính. Bình thường, dịch kính là một khối dạng keo trong suốt, là môi trường truyền sáng tốt nhất cho mắt.
Tuy nhiên, dịch kính có thể bị vẩn đục do sự thoái hóa của tuổi tác hoặc do các bệnh lý khác ở phần sau nhãn cầu, tạo nên những chấm đen di chuyển hoặc những sợi, mạng lưới trước mắt….
Vẩn đục dịch kính do thoái hóa tự nhiên thường không gây nguy hiểm nhưng không điều trị dứt điểm được. Vẩn đục có thể xuất hiện nhiều hơn khi người bệnh suy nghĩ căng thẳng, mệt mỏi, thiếu ngủ, chế độ làm việc và nghỉ ngơi không hợp lý…
Nếu vẩn đục dịch kính gây ra bởi các bệnh lý khác ở mắt, thì người bệnh cần đến khám để bác sĩ kịp thời kiểm tra cũng như chẩn đoán và có hướng điều trị phù hợp.
Thấy vệt đen hoặc tia chớp trong tầm nhìn
Nếu bạn đột nhiên nhìn thấy những vệt đen hay tia sáng trước mắt mình thì đó có thể là dấu hiệu của bong rách võng mạc. Đây là một trong những bệnh lý mắt yêu cầu cấp cứu càng sớm càng tốt.
Người bệnh cần đến ngay cơ sở chuyên khoa có đầy đủ thiết bị thăm khám, phát hiện và điều trị kịp thời tránh để lâu gây biến chứng nguy hiểm như mất thị lực hoàn toàn.
Mắt lồi
Bệnh Graves (còn gọi là bướu giáp độc lan tỏa, bệnh cường giáp tự miễn) khiến cho tuyến giáp sản sinh ra quá nhiều hormone, gây tình trạng mắt lồi.
Ngoài ra, căn bệnh còn có thể gây tiêu chảy, sụt cân và run tay. Nếu mắt có dấu hiệu lồi, thì bạn nên đi khám để biết rõ nguyên nhân và có hướng điều trị.
Vòng tròn quanh giác mạc
Tình trạng vòng tròn quanh giác mạc được gọi là bệnh đục rìa giác mạc, khiến một đường màu trắng được tạo bởi các lớp chất béo phát triển ở ngoài rìa của giác mạc.
Nếu bạn đã lớn tuổi thì đây không phải là một điều đáng lo. Nhưng nếu bạn dưới 40 tuổi, thì đây có thể là dấu hiệu khá nguy hiểm do lượng cholesterol cao.
Mí mắt chúc xuống
Mí mắt chúc xuống có thể là dấu hiệu của chứng nhược cơ, một căn bệnh khiến cho hệ thống miễn dịch tấn công và làm yếu các cơ.
Mí mắt chúc xuống không những ảnh hưởng đến cơ mắt, cơ mặt, mà còn ảnh hưởng đến cơ họng nhiều hơn các cơ khác. Đồng thời, chúng còn có thể gây khó khăn cho việc nhai, nuốt, hoặc thậm chí là nói của người mắc phải.
Lòng trắng ngả vàng
Khi da và mắt người ngả màu vàng, đó gọi là bệnh vàng da. Điều này đồng nghĩa với việc có thể bạn đang gặp vấn đề về gan, được gây ra bởi hàm lượng bilirubin cao – một chất mà gan tiết ra nhiều hơn khi bị viêm hoặc hỏng.
Mắt co giật
Những người thường xuyên uống rượu bia, sử dụng caffeine, thiếu ngủ, stress hoặc hút thuốc là nhóm người mắt dễ bị co giật nhất. Đây là hiện tượng phổ biến và gần như vô hại. Tuy nhiên trong một vài trường hợp, đây có thể là dấu hiệu của vấn đề liên quan đến hệ thần kinh như đa xơ cứng.
Quáng gà
Chứng quáng gà thường không xuất hiện phổ biến ở những người trẻ. Vì vậy, trong những trường hợp bất thường, bạn nên nghĩ rằng có thể cơ thể mình đang thiếu vitamin A hoặc viêm võng mạc sắc tố.
Chúng ta cần biết mắt của người bình thường có chỉ số bao nhiêu để so sánh, không phải để lo, mà để hiểu và an tâm. Vì thực ra, trong cuộc sống này, sự an tâm đến từ một con số cụ thể, chứ không phải cảm giác mơ hồ.
