Mắt người bình thường không chỉ là cửa sổ của tâm hồn, mà còn là bộ phận phản ánh sức khỏe tổng thể. Một đôi mắt sáng, trong và linh hoạt là món quà tuyệt vời mà bạn xứng đáng giữ gìn mỗi ngày. Vậy làm sao để biết mắt mình đang bình thường hay có điều gì bất ổn?
Mắt người bình thường là như thế nào, hoạt động ra sao?
Khi mắt của người bình thường nhìn vào một vật thể nào đó, một loạt các quá trình sẽ diễn ra để con người có thể nhận diện được vật thể.
Ánh sáng phản chiếu từ vật thể đi qua giác mạc. Trong đó, giác mạc chính là lớp ngoài trong suốt của mắt.
Ánh sáng sau khi qua giác mạc sẽ vào trong đồng tử. Trong đó, đồng tử là lỗ màu đen ở trung tâm mắt.
Các cơ ở mống mắt, tức là khu vực có màu ở xung quanh đồng tử, sẽ hoạt động để thay đổi kích cỡ của đồng tử cho phù hợp với ánh sáng bên ngoài. Đồng tử nhỏ đi khi ánh sáng mạnh và lớn hơn khi ánh sáng yếu.
Chùm tia sáng đi qua thấu kính và hội tụ trên võng mạc. Trong đó, võng mạc là bộ phận nằm ở phía sau mắt. Đây là nơi tập trung các tế bào thần kinh nhận cảm ánh sáng, như tế bào hình que, nón.
Các tế bào thần kinh nhận cảm ánh sáng sẽ chuyển các cảm nhận ánh sáng thành xung điện thần kinh. Đồng thời, các tế bào thần kinh nhận cảm ánh sáng sẽ chuyển các cảm nhận ánh sáng về não bộ, qua các đường dẫn truyền thần kinh để não bộ xử lý, tái tạo hình ảnh và nhận diện vật thể.
Trong điều kiện tất cả các bộ phận và quá trình xử lý cần thiết cho việc nhận diện vật thể đều hoạt động bình thường, tầm nhìn của mắt sẽ bị giới hạn bởi đường nhìn, ánh sáng và kích cỡ của vật thể mục tiêu.
Chỉ số mắt người bình thường là như thế nào?
Mắt của người bình thường hay nói cách khác thị lực bình thường của mắt là 20/20. Nghĩa là một vật thể có thể nhìn thấy được ở cách xa mắt một khoảng cách 20 feet (khoảng 6 mét), mắt vẫn có thể nhìn thấy rõ ràng.
Để xác định chỉ số mắt bình thường, bác sĩ nhãn khoa sẽ căn cứ trên 10 dòng chữ của bảng đo thị lực.
Mắt bình thường bao nhiêu độ? Nếu bạn nhìn thấy rõ hoàn toàn tất cả những chữ trên 10 dòng chữ cái, thì có nghĩa là thị lực bạn chính thị 10/10. Điều đó kết luận mắt người bình thường và hoàn toàn khỏe mạnh.
Mắt người bình thường nhìn được bao xa?
Tầm nhìn của mắt người bình thường phụ thuộc vào 3 yếu tố:
✅Thị lực, bao gồm tình trạng sức khỏe và hoạt động chức năng của mắt;
✅Kích thước của đối tượng mục tiêu;
✅Chướng ngại vật cản trở tầm nhìn.
Nếu không bị các yếu tố khác ảnh hưởng, thì thực tế mắt con người có thể nhìn được vô cùng xa.
Ngưỡng chức năng thị giác hay còn gọi là thị lực có thể chia thành 3 nhóm:
✅Phân biệt ánh sáng;
✅Phân biệt không gian;
✅Phân biệt thời gian.
Trong đó:
✅Phân biệt về ánh sáng có thể chia thành mức nhạy cảm với ánh sáng, phân biệt độ sáng, tương phản về độ sáng và phân biệt màu sắc.
✅Phân biệt về không gian bao gồm thị lực, phân biệt về mức độ xa gần và phân biệt chuyển động.
✅Phân biệt về thời gian liên quan đến cảm thụ những hiện tượng thị giác thoáng qua như ánh sáng nhấp nháy.
Thị lực và tầm nhìn của mắt
Nếu một người có thị lực 20/100, thì điều đó có nghĩa người đó có thị lực chỉ có thể nhìn rõ vật thể ở khoảng cách 20 feet. Trong khi đa số mọi người đã có thể nhìn rõ vật thể ở khoảng cách xa hơn là 100 feet (khoảng 30 m).
Ngược lại, nếu một người có thị lực là 20/12 thì đa số mọi người chỉ có thể nhìn rõ khi vật thể ở khoảng cách 12 feet (khoảng 3,6 m). Trong khi người đó lại có thể nhìn rõ khi vật ở khoảng cách xa hơn là 20 feet.
Bề mặt cong của Trái Đất
Đường nhìn là cụm từ dùng để mô tả bất kỳ một góc nhìn không bị cản trở nào, từ mắt của con người tới vật thể là mục tiêu muốn quan sát.
Trên thực tế có rất nhiều vật cản khác nhau cản trở tầm nhìn mà chúng ta có thể dễ dàng nhận ra. Đó có thể cây cối, các tòa nhà, thậm chí là các đám mây…
Tuy nhiên, có một yếu tố lớn làm giảm đường nhìn mà ít người biết tới, đó chính là bề mặt cong của Trái Đất.
Trái Đất cong khoảng 8 inch (khoảng 20,3 cm), mỗi dặm (khoảng 1,6 km). Điều này dẫn đến khi đứng trên bề mặt phẳng với mắt, cách mặt đất 5 feet (khoảng 1,5m), mắt người bình thường hỉ có thể nhìn thấy xa nhất khoảng 3 dặm (khoảng 4,8 km).
Góc nhìn và đường nhìn
Nếu đang nằm trên bãi biển và nhìn ra biển xa, thì khoảng cách tối đa mắt người bình thường nhìn được ra phía biển chỉ khoảng một dặm (khoảng 1,6 km). Nhưng đó là trường hợp vị trí của mắt so với mặt đất là khá gần. Còn nếu ở vị trí khác cao hơn, thì có thể quan sát được khoảng cách lớn hơn rất nhiều. Bởi ở vị trí càng cao thì càng ít bị ảnh hưởng bởi bề mặt cong của Trái Đất.
Độ sáng ảnh hưởng tới khoảng cách nhìn xa
Chòm sao Thiên Cầm (Lyra) với ngôi sao sáng nhất của nó, là Chức Nữ (Vega), cách Trái Đất 25 năm ánh sáng.
Nếu không được hỗ trợ bởi các dụng cụ quang học như kính thiên văn hay ống nhòm, thì sao Chức Nữ bằng mắt thường nhìn giống như một ánh nến trong bầu trời đêm.
Các nhà khoa học đã tiến hành đo độ sáng của các ngôi sao bằng cấp sao (magnitude).
Và một số nhà nghiên cứu tới từ Đại học A&M Texas đã làm thí nghiệm. Họ kết luận rằng, nếu một cây nến thực đang cháy ở khoảng cách khoảng 1286 feet (khoảng 392 m), thì sẽ có độ sáng tương tự như độ sáng của sao Chức Nữ.
Các nhà nghiên cứu còn tiến hành nhiều thí nghiệm sâu hơn để xác định xem, nếu trên bề mặt Trái Đất, thì khoảng cách xa nhất mà mắt người bình thường có thể nhìn thấy ánh nến đang cháy là bao xa.
Kết luận cuối cùng là, với một thị lực bình thường, hoàn toàn không có yếu tố nào khác cản trở, khoảng cách xa nhất đạt được là khoảng 1,6 dặm (khoảng 2,59 km).
Một số vật thể trong tự nhiên và khoảng cách thực tế
Mặt Trăng cách Trái Đất khoảng 238900 dặm (khoảng 384472 km). Trong những buổi đêm không có mây, mắt người bình thường thậm chí có thể nhìn được các miệng núi, thung lũng hoặc bình nguyên trên Mặt Trăng.
Tầm nhìn khi đứng trên đỉnh núi Everest thuộc dãy Himalayas ở độ cao khoảng 29000 feet (khoảng 8839 m) so với mực nước biển sẽ là gần 211 dặm (khoảng 339,6 km) tới mọi hướng. Tuy nhiên, ở độ cao lớn như vậy, tầm nhìn sẽ bị ảnh hưởng rất lớn bởi lượng mây dày.
Các dấu hiệu mắt bình thường như thế nào?
Mắt người bình thường có thị lực rõ ràng, nhìn rõ vật ở gần và xa, không mờ, không chói, không bị nhòe hoặc méo hình.
Mắt của người bình thường không đau nhức hay khó chịu, không có cảm giác cộm, xốn, ngứa hay nóng rát.
Mắt không bị đỏ bất thường, không sưng mí, không chảy nước mắt quá nhiều, càng không có mủ, gỉ xanh vàng hay chất nhầy ra từ mắt.
Mắt người bình thường là như thế nào? Là chuyển động mắt linh hoạt, hai mắt phối hợp tốt, chuyển động trơn tru, không bị lác hay rung giật.
Khi chiếu đèn vào, đồng tử co lại bình thường và phản xạ đều hai bên.
Mắt người bình thường màu gì?
Người châu Á (trong đó có người Việt) có màu mắt thường là nâu đen hoặc đen, do sắc tố melanin cao.
Người châu Âu hoặc châu Mỹ có thể có mắt màu xanh, xám, hổ phách, xanh lá cây hoặc nâu nhạt, tùy thuộc vào di truyền và lượng melanin trong mống mắt.
Hoàn toàn không có “màu mắt chuẩn” cho tất cả mọi người. Màu mắt bình thường là màu mắt tự nhiên phù hợp với chủng tộc và không bị thay đổi bất thường theo thời gian.
Lòng trắng mắt người bình thường như thế nào?
Lòng trắng mắt của người bình thường có màu trắng trong hoặc hơi ngà, không có mảng vàng đậm, không đỏ hoặc xám bất thường.
Lòng trắng mắt người bình thường không nổi gân máu rõ, có thể có vài mạch máu nhỏ nhưng không nổi rõ hay giãn nhiều.
Mắt không có đốm nâu, vàng lớn, mờ đục, hay vùng đổi màu bất thường.
Đồng tử mắt bình thường như thế nào?
Đồng tử mắt bình thường có hình dạng tròn, đều, ở chính giữa mống mắt (phần màu).
Kích thước bình thường từ 2 đến 4mm khi có ánh sáng mạnh, giãn lên 4 đến 8 mm khi ở nơi tối.
Khi có ánh sáng chiếu vào một bên mắt, cả hai đồng tử sẽ co lại đồng đều (phản xạ đồng tử). Nếu một bên đồng tử to hơn bên còn lại mà không do ánh sáng, thì có thể là dấu hiệu bất thường.
Nếu đồng tử méo, không đều, co không phản xạ ánh sáng, hoặc một bên to/nhỏ khác thường, thì bạn cần khám chuyên khoa mắt/thần kinh ngay.
Nhãn áp bình thường là bao nhiêu?
Nhãn áp (intraocular pressure – IOP) là áp lực bên trong nhãn cầu, có mức bình thường 10 – 21 mmHg.
Nếu nhãn áp > 21 mmHg, thì có thể là dấu hiệu tăng nhãn áp (glaucoma). Mắt nguy cơ tổn thương dây thần kinh thị giác, mất thị lực vĩnh viễn nếu không điều trị.
Nếu nhãn áp < 10 mmHg, thì có thể là nhãn áp thấp. Điều này liên quan đến bệnh lý mắt ít gặp hơn nhưng cũng nguy hiểm nếu kéo dài.
Tăng độ cận bao nhiêu là bình thường (theo năm)?
Việc tăng độ cận phụ thuộc vào tuổi, yếu tố di truyền, thói quen sinh hoạt.
Mức độ tăng độ cận trung bình/ năm ở nhóm người trong độ tuổi 6-12 tuổi bình thường là 0.50 – 1.00 diop/năm (D).
Mức độ tăng độ cận trung bình/ năm ở nhóm người trong độ tuổi 13-18 tuổi bình thường là 0.25 – 0.75 diop/năm (D).
Mức độ tăng độ cận trung bình/ năm ở nhóm người trong độ tuổi >20 tuổi bình thường sẽ ổn định, ít khi tăng mạnh.
Tăng độ cận “bình thường” là dưới khoảng 0.5 D/năm. Nếu bạn tăng >1.0 D mỗi năm thì nguy cơ cận tiến triển nhanh.
Hoặc nếu mắt bạn tăng độ cận sau tuổi 20, thì nên kiểm tra để loại trừ giả cận, tật khúc xạ khác hoặc bệnh lý đáy mắt.
Dấu hiệu mắt yếu ra làm sao?
Thông thường, sẽ có 8 dấu hiệu mắt yếu mà một số người không may gặp phải. Bạn hãy cùng Phùng Huy Hòa BUTITAN xem kỹ mình có mắc phải một, hai hay nhiều dấu hiệu mắt yếu sau đây không.
Chảy nước mắt không chủ ý
Đa số các trường hợp nước mắt chảy không chủ ý, nguyên nhân là dấu hiệu của tình trạng khô mắt hoặc rối loạn màng phim nước mắt.
Khi mắt liên tục tiếp xúc màn hình các thiết bị điện tử, thường xuyên ở trong môi trường điều hòa thiếu ẩm, quá trình sản xuất nước mắt bị gián đoạn, hoạt động kém hiệu quả. Lúc này, mắt phản ứng bằng cách tiết nhiều nước mắt để bù đắp độ ẩm cần thiết.
Khi gặp triệu chứng trên, bạn cần bổ sung nước mắt nhân tạo thường xuyên và thay đổi chế độ sinh hoạt hợp lý.
Mắt người bình thường không bị đỏ mắt
Đỏ mắt là triệu chứng thường gặp ở những người thường xuyên tiếp xúc với gió hoặc ánh mặt trời. Đỏ mắt còn do khô mắt nặng, viêm nhiễm mắt hoặc để mắt tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng.
Nếu đỏ mắt kéo dài liên tục hoặc đi kèm nhức mắt và giảm thị lực, thì có thể là triệu chứng của tăng nhãn áp. Người bệnh cần thăm khám mắt để có hướng điều trị cụ thể.
Mắt người bình thường không bị đau nhức và mỏi mắt
Đau nhức và mỏi mắt là hiện tượng phổ biến của chứng rối loạn điều tiết.
Thông thường, mắt được thư giãn nhất khi nhìn xa vô cực. Khoảng cách nhìn càng rút ngắn, mắt càng phải điều tiết để nắm bắt hình ảnh được rõ nét.
Rối loạn điều tiết xảy ra khi mắt phải nhìn gần liên tục trước màn hình các thiết bị điện tử nhiều giờ liền không nghỉ hoặc thiếu ngủ trầm trọng.
Nếu hiện tượng nhức mắt vẫn xảy ra ngay cả khi chế độ sinh hoạt đã được điều chỉnh và mắt đã có thời gian nghỉ ngơi, thì người bệnh cần kiểm tra nhãn áp và nhờ đến sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa mắt.
Nhìn mờ đột ngột
Nhìn mờ là biểu hiện của nhiều loại bệnh ở mắt như tật khúc xạ mắt, rối loạn điều tiết, đục thủy tinh thể, viêm nhiễm…
Nếu thị lực đột ngột giảm mạnh hoặc đi kèm việc nhìn thấy tia chớp lóe sáng, thì người bệnh cần đến cơ sở chuyên khoa mắt thăm khám càng sớm càng tốt. Vì đó có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng về võng mạc.
Mắtngười bình thường không có đốmđỏ trên lòng trắng
Những đốm nhỏ nằm trên củng mạc (lòng trắng) thường xuất hiện khi các mạch máu nhỏ li ti dưới kết mạc bị vỡ, do có tác động bên ngoài như va chạm hay phẫu thuật.
Trong trường hợp này, đốm đỏ sẽ tự tan sau vài ngày đến 1 tuần. Ngoài ra, đối với người bị tiểu đường, khi lượng đường trong máu quá cao, các mạch máu nhỏ dễ tắc nghẽn và vỡ ra.
Người bệnh cần điều trị bệnh tiểu đường ổn định, trước khi căn bệnh gây biến chứng giảm thị lực cho mắt.
Lòng trắng mắtngười bình thường khôngchuyển màu vàng
Phần trắng của mắt chuyển sang màu vàng là triệu chứng dễ thấy ở hai nhóm người: trẻ sơ sinh có chức năng gan còn yếu và người lớn mắc các bệnh về gan. Chất màu vàng này tên là bilirubin được sinh ra từ mật và thường được xử lý tại gan. Khi gan hoạt động không tốt, chất này tích tụ trong máu và có thể rò rỉ vào các mô ở mắt.
Ở những người mắc bệnh về gan, những nơi khác trên cơ thể cũng có thể chuyển màu vàng, nhưng rõ ràng nhận thấy nhất là ở mắt.
Mắt người bình thường không có hiện tượng ruồi bay
“Ruồi bay” là tên thường gọi của hiện tượng các đốm đen di chuyển lướt qua trước mắt. Đây là biểu hiện thường gặp của tình trạng vẩn đục dịch kính.
Bình thường, dịch kính là một khối dạng keo trong suốt, là môi trường truyền sáng tốt nhất cho mắt. Tuy nhiên, dịch kính hoàn toàn có thể bị vẩn đục do sự thoái hóa của tuổi tác hoặc do các bệnh lý khác ở phần sau nhãn cầu. Điều này tạo nên những chấm đen di chuyển hoặc những sợi, mạng lưới trước mắt…
Vẩn đục dịch kính do thoái hóa tự nhiên thường không gây nguy hiểm, nhưng không thể điều trị dứt điểm được. Vẩn đục có thể xuất hiện nhiều hơn khi người bệnh suy nghĩ căng thẳng, mệt mỏi, thiếu ngủ, chế độ làm việc và nghỉ ngơi không hợp lý…
Nếu vẩn đục dịch kính gây ra bởi các bệnh lý khác ở mắt, thì người bệnh cần đến khám để bác sĩ chuyên khoa mắt kiểm tra cũng như chẩn đoán và có hướng điều trị phù hợp.
Thấy vệt đen hoặc tia chớp trong tầm nhìn
Nếu đột nhiên bạn nhìn thấy những vệt đen hay tia sáng trong mắt, thì đó có thể là dấu hiệu của bong rách võng mạc. Đây là một trong những bệnh lý về mắt, cần được cấp cứu kịp thời, càng sớm càng tốt.
Người bệnh cần phát hiện, đến ngay lập tức cơ sở chuyên khoa mắt gần nhất. Ở đó cần đảm bảo có đầy đủ thiết bị thăm khám. Lúc này, mắt cần được điều trị kịp thời tránh, để lâu gây biến chứng mất thị lực hoàn toàn, cực kỳ nguy hiểm.
Một đôi mắt khỏe là khởi đầu của hàng ngàn điều tốt đẹp. Khi bạn hiểu rõ thế nào là mắt người bình thường, bạn đang bước thêm một bước vững chắc để giữ lấy ánh nhìn trong trẻo, tự tin và đầy sức sống của mình, không chỉ cho hôm nay, mà cả chặng đường dài phía trước.
